Uchwała
Ogólnopolskiego Zrzeszenia Sędziów „Sędziowie RP” w Krakowie
w sprawie odwołania sędziów z delegacji
Nr 6/2024 z dnia 17 stycznia 2024r.
Ogólnopolskie Zrzeszenie Sędziów „Sędziowie RP” stanowczo protestuje przeciwko podjętym przez Ministra Sprawiedliwości i ogłoszonym w dniu 12 stycznia 2024 r. decyzjom o odwołaniu kilkunastu sędziów z delegacji do Sądów Apelacyjnych w Krakowie i Warszawie, Biura Krajowej Rady Sądownictwa, Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury (KSSiP) oraz Ministerstwa Sprawiedliwości.
Szczególny sprzeciw budzi odwołanie z delegacji do Sądów Apelacyjnych w Krakowie i Warszawie sędziów Piotra Kowalskiego, Jędrzeja Dessoulavy-Śliwińskiego oraz Anny Grodzickiej. Decyzje te zapadły w oparciu o arbitralną – opartą na jednostkowych orzeczeniach Sądu Najwyższego – ocenę, że sędziowie ci nie spełniają wymagań niezawisłości i bezstronności. Stanowczo podkreślamy, że badanie bezstronności i niezawisłości sędziowskiej nie należy do kompetencji organu władzy wykonawczej, którym jest Minister Sprawiedliwości. Z głęboką dezaprobatą przyjmujemy przytoczone w komunikacie Ministerstwa Sprawiedliwości z 12 stycznia br. uzasadnienie decyzji kadrowych, które oceniamy jako stygmatyzujące sędziów.
Arbitralne odwoływanie sędziów z delegacji przez Ministra Sprawiedliwości godzi w niezawisłość sędziowską, a tym samym – w prawo obywateli do sądu. Aspekt ten został wyraźnie podkreślony w wyroku TSUE z 16 listopada 2021 r., w sprawach połączonych C-748/19 do C-754/19. Równocześnie pozostaje w całkowitej sprzeczności z osobistym stanowiskiem Pana Adama Bodnara, wyrażonym w czasie gdy piastował funkcję Rzecznika Praw Obywatelskich. W swoim wystąpieniu kierowanym do ówczesnego Ministra Sprawiedliwości w dniu 19 stycznia 2016 r. w sprawie VII.561.11.2014.AJK, argumentował min., że, „(…) istnienie zagrożenia odwołaniem z delegacji może wywołać u sędziów delegowanych do sądów wyższej instancji tzw. „efekt mrożący” czyli może skłaniać, przynajmniej niektórych z nich, do unikania podejmowania takich decyzji, które władzy wykonawczej mogą się nie spodobać. W konsekwencji uzasadniony wydaje się wniosek, iż obecny kształt mechanizmu odwoływania sędziego z delegacji powoduje naruszenie zasady równowagi władz (art. 10 ust. 1 Konstytucji), niezależności sądów i niezawisłości sędziów (art. 173 Konstytucji) oraz prawa obywateli do rozpoznania ich sprawy sądowej przez niezawisły sąd (art. 45 ust. 1 Konstytucji). Omawiany mechanizm odwołania sędziego z delegacji budzi również poważne wątpliwości Rzecznika z punktu widzenia wymogów wynikających z art. 6 § 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284) oraz orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (dalej jako: ETPC). Tytułem przykładu wskazać można na wyrok ETPC w sprawie Kinský przeciwko Czechom (orzeczenie z dnia 9 lutego 2012 r., Izba, Sekcja V, skarga nr 42856/06), w którym uznano, że ingerencją w bezstronność sądu jest nie tylko wydawanie sądowi wyraźnych poleceń co do rozstrzygnięcia, jakie powinno zapaść, ale również tworzenie wokół sprawy, na skutek dostępnych Ministrowi Sprawiedliwości środków nadzoru administracyjnego, swoistego nacisku psychologicznego, który może mieć wpływ na bezstronność sędziego.”
Niezrozumiałe jest odwoływanie – bez konsultacji z Przewodniczącą Krajowej Rady Sądownictwa oraz bez uzasadnienia – sędziów delegowanych do Biura Krajowej Rady Sądownictwa, w tym Szefa Biura tej Rady. Takie działanie godzi w sprawne funkcjonowanie tego konstytucyjnego organu.
Odnosząc się do odwołania sędziów z delegacji do Ministerstwa Sprawiedliwości i KSSiP, nasz niepokój budzi jednak niespotykana dotąd liczba sędziów odwołanych z delegacji. Nie podano konkretnych okoliczności dotyczących tych sędziów, co może wywoływać wrażenie, że decyzje kadrowe miały inne niż merytoryczne powody. Wbrew argumentacji Ministerstwa Sprawiedliwości w komunikacie o celowości zastąpienia sędziów delegowanych urzędnikami, decyzje kadrowe dotyczyły stanowisk, które są i powinny być obsadzone przez sędziów. Dotyczy to zwłaszcza osób wykonujących czynności z zakresu sprawowanego przez Ministra Sprawiedliwości zewnętrznego nadzoru administracyjnego nad działalnością sądów, które nie mogą być powierzone urzędnikom służby cywilnej, co jednoznacznie wynika z art. 9a § 2 ustawy z dnia 27 lipca 2021 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jednolity – Dz. U. z 2023 poz. 217).
Ogólnopolskie Zrzeszenie Sędziów „Sędziowie RP” w Krakowie
