Stanowisko Ogólnopolskiego Zrzeszenia Sędziów „ Sędziowie RP”
wobec uchwały Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2023 r. III PZP 6/22.
Nr 2/2023r.
Ogólnopolskie Zrzeszenie Sędziów Sędziowie RP zdecydowanie krytycznie ocenia ww. uchwałę Sądu Najwyższego w której stwierdzono, że rozpoznanie sprawy cywilnej przez sąd drugiej instancji w składzie jednego sędziego ukształtowanym na podstawie art. 15zzs1 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczegółowych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (jednolity tekst: Dz.U. z 2021 r., poz. 2095 ze zm.) ogranicza prawo do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP), ponieważ nie jest konieczne dla ochrony zdrowia publicznego (art. 2 i art. 31 ust. 3 Konstytucji RP) i prowadzi do nieważności postępowania (art. 379 pkt 4 k.p.c.) oraz postanowił nadać uchwale moc zasady prawnej i ustalił, że przyjęta w uchwale wykładnia prawa obowiązuje od dnia jej podjęcia.
W ocenie Zrzeszenia Uchwała ta zawiera szereg błędów i grozi chaosem w funkcjonowaniu wymiaru sprawiedliwości.
Po pierwsze należy stwierdzić, że Uchwała została wydana z przekroczeniem uprawnień. Sąd Najwyższy nie jest bowiem organem uprawnionym do oceny konstytucyjności obowiązujących przepisów, gdyż uprawnienie to przysługuje jedynie Trybunałowi Konstytucyjnemu.
Po drugie, Uchwała opiera się na gołosłownym stwierdzeniu o braku stanu zagrożenia epidemicznego i braku konieczności ochrony zdrowia publicznego, co pozostaje w sprzeczności nie tylko z obowiązującymi przepisami, ale także i wskazuje na nieuzasadnioną i opartą na dowolnym uznaniu ocenę sytuacji epidemicznej w naszym kraju. Jest to tym bardziej wadliwe, że do oceny tego stanu niezbędne zdają się wiadomości specjalne, których żaden z członków składu orzekającego SN nie posiadał.
Po trzecie, wbrew wskazanym podstawom prawnym ww. uchwały, żaden z powołanych w niej przepisów nie wskazuje na konieczność orzekania przez sąd w składzie kolegialnym przy rozpoznawaniu spraw w drugiej instancji. Warto przy tym podkreślić, że składy jednoosobowe w sprawach drugoinstancyjnych funkcjonują od lat na podstawie przepisów kodeksowych, zarówno w sprawach cywilnych, jak i karnych i w żaden sposób nie ogranicza to prawa stron do sprawiedliwego procesu.
Zdaniem Zrzeszenia, skutki Uchwały mogą być bardzo poważne dla sprawnego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości. Jak wynika z doniesień prasowych, w niektórych sądach zdecydowano się bowiem na odwołanie posiedzeń i rozpraw w sprawach drugoinstancyjnych i stworzenie składów trzyosobowych w sprawach dotychczas rozpoznawanych jednoosobowo, bez zarządzenia Prezesa Sądu. W innych sądach wobec zagrożenia stwierdzeniem nieważności postępowań podjęto decyzję o występowaniu do prezesów sądów o wydanie zarządzeń ustalających w konkretnych sprawach skład kolegialny w oparciu o przepisy art. 15zzs1 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczegółowych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (jednolity tekst: Dz.U. z 2021 r., poz. 2095 ze zm.). Wszystko to będzie skutkować wydłużeniem czasu trwania postępowań oraz problemami organizacyjnymi. Ponadto, niewątpliwie spowodowuje negatywne skutki dla obywateli, którzy zmuszeni będą do dłuższego oczekiwania na rozstrzygnięcie ich spraw przez sądy. W efekcie więc będzie to wpływać na faktyczne ograniczenie prawa obywateli do sądu.
Kraków, dnia 9 maja 2023r.
Zygmunt Drożdżejko
W imieniu Zrzeszenia Sędziowie RP
