Stanowisko Ogólnopolskiego Zrzeszenia Sędziów „Sędziowie RP”
Nr 1/2023r.
Wybór „starej” Krajowej Rady Sądownictwa był niezgodny co najmniej z następującymi artykułami Konstytucji:
- Art. 2 (zasada demokratycznego państwa prawnego) poprzez fakt, że wybory części sędziowskiej nie miały charakteru demokratycznego, albowiem:
- ok. 2/3 sędziów było pozbawionych czynnego prawa wyborczego;
- część sędziów, aby uzyskać czynne prawo wyborcze musiało przechodzić przez prawybory (dodatkowo były one różne dla sędziów poszczególnych szczebli), a sędziowie Sądu Najwyższego nie;
- siła głosów sędziów była różna tzn. najsilniejszy głos mieli sędziowie Sądu Najwyższego, a najsłabszy sędziowie sądów okręgowych i rejonowych;
- zasady wyboru części sędziowskiej do Rady zostały w ten sposób skonstruowane, że budowany był system oligarchiczny przez niewielką grupę sędziów i naród nie miał na to żadnego wpływu;
- Art. 4. (zasada suwerenności Narodu) poprzez fakt, że Naród ani bezpośrednio, ani przez przedstawicieli, nie miał żadnego wpływu na większość składu Krajowej Rady Sądownictwa, choć demokratyczna legitymacja wszystkich członków Rady, również tych wybieranych spośród sędziów i jej reprezentatywność to właściwości zapewniające realizację jednego z najważniejszych praw człowieka gwarantowanych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, jakim jest prawo do sądu. Jest ono urzeczywistniane przez bezstronny, niezawisły, niezależny i sprawiedliwy sąd.
- Art. 186 (zadania Krajowej Rady Sądownictwa) poprzez fakt, że sposób ukształtowania części sędziowskiej jej składu, powodował, iż nie była ona w stanie stać na straży niezawisłości sędziów, ponieważ awans sędziego zależał od Krajowej Rady Sądownictwa, która była kontrolowana przez część środowiska sędziowskiego, a co za tym idzie, sędziowie, którzy chcieli awansować, byli uzależnieni od tegoż środowiska. Z uwagi na sposób ukształtowania Rady powstał system oligarchiczny bez perspektyw, że może on ulec zmianie, a zatem sędziowie mogli albo podporządkować się zdaniu środowiska, albo nigdy nie awansowali.
- Art.187 ust.1 pkt 2 (bierne prawo wyborcze do Krajowej Rady Sądownictwa) poprzez fakt, że ok. 2/3 sędziów pozbawionych było biernego prawa wyborczego tzn. przysługiwało ono tylko wszystkim sędziom Sądu Najwyższego, wszystkim sędziom sądów administracyjnych i wszystkim sędziom sądów apelacyjnych (do 27.03.2011r.), a z sądów rejonowych i okręgowych tylko sędziom wybranym do zgromadzeń ogólnych sędziów okręgów. W okresie od 28.03.2012r. do 20.06.2017r. z sądów apelacyjnych bierne prawo wyborcze przysługiwało tylko przedstawicielom zebrań sędziów sądów apelacyjnych.
- Art.187 ust. 3 (zasada kadencyjności) poprzez fakt wyboru członków rady na indywidualne kadencje – wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 czerwca 2017r. (sygn.. K 5/17). Skoro kadencja posłów i senatorów – członków Rady – nie ma charakteru indywidualnego, to kadencja także pozostałych, obieralnych członków Rady nie powinna mieć takiego charakteru.
Zygmunt Drożdżejko
w imieniu Zrzeszenia Sędziowie RP